«Τι είναι Εργοθεραπεία;»
Εργοθεραπεία είναι μια καταρτισμένη θεραπευτική ειδικότητα η οποία προάγει την υγεία του ατόμου, μέσο του έργου και των δραστηριοτήτων. Πιο συγκεκριμένα η Εργοθεραπεία κάνει χρήση δραστηριοτήτων καθημερινής ζωής και παιχνιδιού με σκοπό να υποστηριχθεί η ανεξάρτητη λειτουργικότητα, να προαχθεί η ανάπτυξη και να προληφθεί η αναπηρία ενός παιδιού ή εφήβου.
«Που στοχεύει η Εργοθεραπεία;»
Η Εργοθεραπεία στοχεύει στην: 1) Ανάπτυξη, βελτίωση και αποκατάσταση της ικανότητας του ανθρώπου να συμμετέχει στις δραστηριότητες της καθημερινής του ζωής, της αυτουπηρέτησης, του παιχνιδιού και τις σχολικές δραστηριότητες, όταν αυτή έχει διαταραχθεί από οποιαδήποτε αιτία (φυσικό τραύμα, γνωστική – ψυχιατρική – συναισθηματική – μυοσκελετική – αισθητικοκινητική διαταραχή, περιβαλλοντικά αίτια). 2) Ανάπτυξη, βελτίωση και αποκατάσταση των επιμέρους λειτουργιών ή δεξιοτήτων που έχουν υποστεί βλάβη (κινητικές, αισθητηριακές, γνωστικές, κοινωνικές δεξιότητες). 3) Πρόληψη (μέσο της πρώιμης παρέμβασης) των δυσλειτουργιών που πιθανό να εμφανιστούν 4) Διαμόρφωση του περιβάλλοντος (κοινωνικού και φυσικού) έτσι ώστε να αυξηθεί το επίπεδο ανεξαρτησίας του παιδιού και εφήβου μέσα από αυτό.
«Σε ποια παιδιά και εφήβους απευθύνεται ένας Εργοθεραπευτής;»
Σε αυτά που αντιμετωπίζουν τα παρακάτω:
- Αναπτυξιακή Καθυστέρηση
- Νοητική Καθυστέρηση
- Παιδοψυχιατρικές διαταραχές
- Διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (Αυτισμό, Asperger, Rett)
- Χρωμοσωμικές ανωμαλίες (Σύνδρομα Down, Turner)
- Μαθησιακές δυσκολίες
- Σύνδρομο Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητα
- Νευρολογικές διαταραχές
- Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις
- Νεοπλάσματα – Όγκοι
- Εγκαύματα
- Πρόωρα παιδιά
- Παιδιά που ζουν σε δυσλειτουργικό περιβάλλον (κακοποιημένα, ασυλοποιημένα)
«Ποια παιδιά και έφηβοι χρήζουν Εργοθεραπευτική παρέμβαση;»
Στην Εργοθεραπεία μπορούν να παραπεμφθούν τα παιδιά που παρουσιάζουν τις παρακάτω δυσκολίες: Α. Δραστηριότητες Καθημερινής Ζωής Σε ότι αφορά τη σίτιση το παιδί:
- δε τρώει ανεξάρτητο (δεν μασάει, δεν πίνει νερό, δεν χρησιμοποιεί τα εργαλεία του φαγητού), έχει ιδιοτροπίες στο φαγητό κ.α.
Σε ότι αφορά την ένδυση και την απόδυση το παιδί:
- καθυστερεί να ολοκληρώσει ή έχει δυσκολία σε σχέση με το ντύσιμο – γδύσιμο (δε ξεχωρίζει τη καλή και την ανάποδη των ρούχων, δε κουμπώνει και δε ξεκουμπώνει φερμουάρ και κουμπιά) κ.α.
Σε ότι αφορά τη προσωπική υγιεινή το παιδί:
- δε πηγαίνει μόνο του τουαλέτα, δε πλένει τα δόντια του, δε χτενίζει τα μαλλιά του, δε πλένει τα χέρια του, δε κάνει μπάνιο μόνο του κ.α.
Σε ότι αφορά τη μετακίνηση το παιδί:
- καθυστερεί ή δυσκολεύεται να μετακινηθεί (σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους, σε διαφορετικά επίπεδα, σε σκαλιά, στη παιδική χαρά) κ.α.
Β. Δραστηριότητες Παιχνιδιού ή Ελεύθερου Χρόνου Σε ότι αφορά το παιχνίδι και τον ελεύθερο χρόνο το παιδί:
- παίζει ελάχιστα έως καθόλου, έχει στερεοτυπικό παιχνίδι, στερείται φαντασίας και ποικιλίας, δε συμμετάσχει σε ομαδικά παιχνίδια, δεν ολοκληρώνει το παιχνίδι του, το παιχνίδι του δεν είναι ανάλογο της ηλικίας του, δεν αξιοποιεί σκόπιμα τον ελεύθερο χρόνο του κ.α.
Γ. Σχολικές και Παραγωγικές Δεξιότητες Σε ότι αφορά τις σχολικές δραστηριότητες το παιδί:
- δε γράφει, δεν ζωγραφίζει ελεύθερο σχέδιο, δεν κάνει ανάγνωση, δεν αριθμεί, δεν κάνει αντιγραφή απλών σχημάτων και γραμμάτων αλλά ούτε και αριθμών και συμβόλων, δεν ορθογραφεί, δεν συμμετέχει στη τάξη αλλά και στη γυμναστική και στην αυτουπηρέτηση στο χώρο του σχολείου κ.α.
Κινητικές Δεξιότητες Σε ότι αφορά την αδρή κίνηση το παιδί:
- δεν ισορροπεί, δεν περπατάει, δεν τρέχει, δεν πηδάει, δεν ανεβοκατεβαίνει σκαλιά, δεν κάνει κούνια, δε πετάει και δε πιάνει τη μπάλα κ.α.
Σε τι αφορά τη λεπτή κίνηση το παιδί:
- δε κόβει με ψαλίδι, δε χειρίζεται στο χέρι του μικρά αντικείμενα, δε βιδώνει και δε ξεβιδώνει όπως και δε κουμπώνει και δε ξεκουμπώνει (καπάκια κ.α.), δε περνάει χάντρες κ.α.
Αντιληπτικές δεξιότητες Σε ότι αφορά τις αντιληπτικές δεξιότητες το παιδί:
- δεν αντιλαμβάνεται την εικόνα του σώματός του (σωματογνωσία), δεν διακρίνει το δεξί και το αριστερό, δεν αντιλαμβάνεται τις θέσεις των αντικειμένων ως προς το χώρο, δεν έχει οπτική αντίληψη κ.α.
Γνωστικές Δεξιότητες Σε ότι αφορά τις γνωστικές δεξιότητες το παιδί:
- δεν κατανοεί χρονικές και χωρικές έννοιες, δεν αναγνωρίζει και δεν ονομάζει χρώματα, σχήματα και γεγονότα, δε διατηρεί τη προσοχή του στη δραστηριότητα για τον απαιτούμενο χρόνο, δεν επιλύει μόνο του προβλήματα, δε κατανοεί εντολές, δεν αναγνωρίζει καταστάσεις, δεν έχει διαδοχή κ.α.
Ψυχοκοινωνικές Δεξιότητες Σε ότι αφορά τις ψυχοκοινωνικές δεξιότητες το παιδί:
- δεν εκφράζει συναισθήματα, δεν έχει ενδιαφέροντα, δε δημιουργεί εύκολα φιλίες και σχέσεις, δεν έχει αυτοέλεγχο, αυτοπεποίθηση και αυτογνωσία κ.α.
Αισθητηριακές Δεξιότητες Σε ότι αφορά τις αισθητηριακές δεξιότητες το παιδί:
- έχει Δυσπραξία (δεν εκτελεί καινούριες κινητικές δραστηριότητες)
- έχει δυσκολίες επεξεργασίας ( δε διακρίνει και δεν αναγνωρίζει οπτικά – απτικά – ακουστικά – αιθουσαία – ιδιοδεκτικά ερεθίσματα)
- έχει υπερευαισθησία – υποευαισθησία σε απτικά, ακουστικά, αιθουσαία ή ιδιοδεκτικά ερεθίσματα (δε δέχεται να το αγγίζουν, αποφεύγει τα ύψη ή τη κούνια, δε θέλει να του κόβουν τα νύχια, βάζει συνέχεια στο στόμα παιχνίδια, περπατάει στις μύτες των ποδιών του, αγγίζει συνέχεια, τραβάει μαλλιά, τσιμπάει κ.α.)
«Ποια είναι η διαδικασία της Εργοθεραπευτικής Παρέμβασης;»
1ο Βήμα Αφού το παιδί ή ο έφηβος παραπεμφθεί από τον Γιατρό, τον Δάσκαλο ή τον Γονέα ο Εργοθεραπευτής ακολουθεί μια διαδικασία αξιολόγησης. Η αξιολόγηση αυτή περιλαμβάνει συστηματική συλλογή πληροφοριών και ανάλυση αυτών, ώστε να αναπτυχθεί ένα πρόγραμμα παρέμβασης. Στανταρισμένα και μη-στανταρισμένα εργαλεία χρησιμοποιούνται ώστε να γίνει συλλογή πληροφοριών σχετικά με τις ικανότητες αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένα παιδί. Η αξιολόγηση εστιάζεται στα θέματα που καθορίζονται αρχικά από τις ανάγκες του παιδιού και έπειτα από τις ανάγκες της οικογένειας και του ευρέως περιβάλλοντος. Η αξιολόγηση θα πρέπει να είναι περιεκτική και αναλυτική ώστε ο θεραπευτής να επιτύχει μια βαθιά κατανόηση των δυσκολιών και να παρέμβει ανάλογα και ξεχωριστά σε κάθε περίπτωση παιδιού και εφήβου. Οι Εργοθεραπευτές επίσης αξιολογούν το περιβάλλον στο οποίο το παιδί ζει, μαθαίνει, παίζει και αλληλεπιδρά. 2ο Βήμα Αφού ολοκληρωθεί η συλλογή όλων των σημαντικών πληροφοριών σχετικά με τις δυσκολίες του παιδιού, ο Εργοθεραπευτής κρίνει σε ποιες δυσκολίες θα εστιαστεί τοποθετώντας στόχους. Οι στόχοι που θέτει χωρίζονται σε Βραχυπρόθεσμους και σε Μακροπρόθεσμους έτσι ώστε η παρέμβαση που θα προσφέρει στο παιδί να είναι ολιστική και να αποφέρει όσο το δυνατό άμεσα και σωστά αποτελέσματα. Σύμφωνα με τους στόχους που έχει θέσει επιλέγει τους τρόπους παρέμβασης που εκτιμά ότι ταιριάζουν σε κάθε στόχο. 3ο Βήμα Ακολουθεί η θεραπεία η οποία δεν αποτελεί μόνο την παρεμβολή του Εργοθεραπευτή αλλά και ολόκληρης της οικογένειας και του ευρέως περιβάλλοντος του παιδιού. Η χρονική διάρκεια μιας Εργοθεραπευτικής παρέμβασης, ποικίλει ανάλογα με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παιδί. Δεν μπορεί να καθοριστεί με ασφάλεια χρονικό διάστημα μιας θεραπείας.
«Ποιες τεχνικές χρησιμοποιεί ένας Εργοθεραπευτής;»
- Δραστηριότητες ( σχολικές, παιχνιδιού, αυτουπηρέτησης κ.α.)
- Προσαρμογές (προσαρμογές στο φυσικό περιβάλλον )
- Τεχνικές (τεχνικές χαλάρωσης, απευαισθητοποίησης κ.α.
- Συμβουλευτική Οικογένειας (εκπαίδευση της οικογένειας για τον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπίζει τις δυσκολίες του παιδιού)