Σύμφωνα με το DSM-IV προκειμένου να ολοκληρωθεί η διάγνωση της ΔΕΠ-Υ Διαταραχή Ελειμματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητα ορίζεται ότι τα συμπτώματα πρέπει να έχουν κάνει την πρώτη εμφάνισή τους πριν το 7ο έτος της ηλικίας τους, να έχουν διάρκεια τουλάχιστον 6 μήνες και να μην αντιστοιχούν στο αναπτυξιακό επίπεδο του παιδιού. Παρακάτω δίνονται δυο ομάδες κριτηρίων και ορίζεται ότι στη κάθε μια από αυτές πρέπει να πληρούνται τουλάχιστον έξι από τα εννέα κριτήρια που παρουσιάζονται.
Έξι ή περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα απροσεξίας έχουν επιμείνει για τουλάχιστον 6 μήνες, σε βαθμό δυσπροσαρμοστικότητας και ασυνεπή σε σχέση με το αναπτυξιακό επίπεδο:
Απροσεξία
1. Συχνά αποτυγχάνει να συγκεντρώσει την προσοχή σε λεπτομέρειες ή κάνει λάθη απροσεξίας στις σχολικές εργασίες, τη δουλειά ή σε άλλες δραστηριότητες.
2. Συχνά δυσκολεύεται να διατηρήσει τη προσοχή σε έργα ή δραστηριότητες παιχνιδιού.
3. Συχνά φαίνεται να μην ακούει όταν του απευθύνεται ο λόγος.
4. Συχνά δεν ακολουθεί μέχρι το τέλος οδηγίες και αποτυγχάνει να διεκπεραιώσει σχολικές εργασίες ή άλλα καθήκοντα που του ανατίθεται στην τάξη ή στο σπίτι (χωρίς αυτό να οφείλεται σε εναντιωματική συμπεριφορά ή σε αποτυχία κατανόησης των οδηγιών)
5. Συχνά δυσκολεύεται να οργανώσει δουλειές και δραστηριότητες.
6. Συχνά αποφεύγει, αποστρέφεται ή δείχνει απροθυμία να εμπλακεί σε έργα που απαιτούν σταθερή και διαρκή πνευματική προσπάθεια (όπως σχολική εργασία ή προπαρασκευή των μαθημάτων στο σπίτι)
7. Συχνά χάνει αντικείμενα απαραίτητα για εργασίες ή δραστηριότητες (π.χ παιχνίδια, σχολικές εργασίες, μολύβια, βιβλία).
8. Συχνά η προσοχή του διασπάται εύκολα από εξωτερικά ερεθίσματα.
9. Συχνά ξεχνά καθημερινές δραστηριότητες. Έξι ή περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα υπερκινητικότητας – παρορμητικότητας έχουν επιμείνει για τουλάχιστον 6 μήνες σε βαθμό δυσπροσαρμοστικότητας και ασυνεπή σε σχέση με το αναπτυξιακό επίπεδο:
Υπερκινητικότητα
1. Συχνά κινεί νευρικά τα χέρια του και τα πόδια του ή στριφογυρίζει στη θέση του.
2. Συχνά σηκώνεται από τη θέση του στη τάξη ή σε άλλες περιστάσεις, στις οποίες αναμένεται να μείνει στο ίδιο σημείο.
3. Συχνά τρέχει εδώ και εκεί, σκαρφαλώνει και στριφογυρίζει με τρόπο που δεν ταιριάζει στις περιστάσεις και σε χώρους που δεν προσφέρονται για ανάλογες δραστηριότητες.
4. Συχνά δυσκολεύεται να παίζει ή να συμμετέχει ήσυχα σε δραστηριότητες κατά τον ελεύθερο χρόνο του.
5. Συχνά βρίσκεται σε διαρκή κίνηση και ενεργεί σα κινούμενη μηχανή.
6. Συχνά μιλά πολύ και ακατάπαυστα.
Παρορμητικότητα
1. Συχνά απαντά απερίσκεπτα προτού ολοκληρωθεί η ερώτηση
2. Συχνά δυσκολεύεται να περιμένει τη σειρά του.
3. Συχνά διακόπτει ή ενοχλεί με τη παρουσία του τους άλλους (παρεμβαίνει απρόκλητα σε συζητήσεις ή παιχνίδια) Βιβλιογραφία: Κακούρος Ε.,Μανιαδάκη Κ. Ψυχοπαθολογία παιδιών και εφήβων, Αθήνα 2006.
Νέες έρευνες δείχνουν πως η παρέμβαση της ΔΕΠΥ μέσο της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης βοηθούν ένα παιδί να επεξεργαστεί καλύτερα τα έντονα ερεθίσματα που δέχεται από το περιβάλλον του και να καταφέρει να συγκεντρωθεί σε μια δραστηριότητα τη φορά. Ένας Εργοθεραπευτής μπορεί μέσο του εξοπλισμού του να ελαττώσει την έντονη κινητική διέγερσή ενός παιδιού το οποίο δε μπορεί να συγκεντρωθεί σε ένα παιχνίδι για αρκετό χρόνο, παρέχοντας αιθουσαίο και ιδιοδεκτικό ερέθισμα τα οποία βοηθούν το παιδί να συγκεντρωθεί.
Πως μπορούμε όμως να βοηθήσουμε ένα παιδί στη καθημερινότητά του; Αρχικά θα πρέπει να είμαστε σίγουροι για ποιο ερέθισμα είναι αυτό που βοηθάει το παιδί. Δε θέλουμε ένα υποτονικό ούτε ένα υπερδιεγερμένο παιδί. Οπότε βλέποντας ένα παιδί που αναζητά έντονα τη κίνηση, του τη παρέχουμε αλλά προσέχουμε μη φτάσει σε σημείο υπερδιέγερσης. Παρέχουμε τόσο όσο βλέπουμε ότι την επεξεργάζεται καλά και ότι καταφέρνει και συγκεντρώνεται. Ένα παιδί που είναι όμως υποτονικό προσπαθούμε να το ενεργοποιήσουμε και να το βγάλουμε από το λήθαργό του.
Η κίνηση ρυθμίζει, οργανώνει, κοινωνικοποιεί και αποτελεί την βάση για την ανάπτυξη της συγκέντρωσης και της σκέψης. Συχνά κινητικά διαλείμματα λοιπόν κατά τη διάρκεια του διαβάσματος στο σπίτι, είναι απαραίτητα. Το παιδί σας θα μπορούσε να κάνει επιτόπου πηδηματάκια πολύ πολύ ψηλά ή να τρέξει γρήγορα μια απόσταση πριν από την έναρξη μια εργασίας που θα απαιτεί σταθερή καθιστή θέση για αρκετό χρονικό διάστημα. Ή θα μπορούσε να κάθεται πάνω σε μια μπάλα πιλάτες καθ' όλη τη διάρκεια της εργασίας του.
Ακόμα θα μπορούσε να βοηθήσει για τα υπερδραστήρια πόδια ένα λάστιχο γυμναστικής περασμένο από τα πόδια της καρέκλας όπου το παιδί θα μπορεί να ασκεί πίεση και να κουνάει τα πόδια του παρέχοντας στον εαυτό του έντονο ερέθισμα μέσο του λάστιχου.
Τα παραπάνω είναι κάποιες εύκολες λύσεις που μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά με διάσπαση προσοχής να συγκεντρωθούν κατά τη διάρκεια του μαθήματος στο σχολείο ή στο σπίτι. Πολλές ακόμα λύσεις μπορεί να δώσει ένας Εργοθεραπευτής ειδικευμένος στην Αισθητηριακή Ολοκλήρωση.
